ภูมิศาสตร์สวรรค์


 ไม้สวรรค์

     เรื่องไม้สวรรค์มีปรากฎอยู่ในวรรณคดีเนืองๆ มีคำรวมเรียกว่าเทพดำรู  คำนี้พจนานุกรมอธิบายว่า เป็นไม้สวรรค์  มี ๕ ชนิด คือ มนทาร ปาริกชาตก สันนตาน กัลปพฤกษ์ และหริจันทน์ ขออธิบายตามลำดับ
       ดอกมณฑา หรือเรียกว่า มนทาร เป็นดอกไม้สวรรค์ชนิดหนึ่ง เป็นหหหหหดอกไม้สวรรค์ตามคติพุทธศาสนา ลักษณะเป็นดอกไม้ชนิดใหญ่ใช้บังศีรษะกันแดดได้  ดอกมรฑาจะหล่นมาสู่มนุษย์โลกในเวลาสำคัญๆ คือ

  1. เวลาพระโพธิสัตว์จุติลงสู่พระครรภ์มารดา

  2. เวลาพระโพธิสัตว์ประสูติ

  3. เวลาพระโพธิสัตว์เสด็จออกมาสู่มหาภิเนษกรมณ์

  4. เวลาพระโพธิสัตว์ตรัสรู้

  5. เวลาพระพุทธเจ้าแสดงพระธรรมจักร

  6. เวลาพระพุทธเจ้าแสดงยมกปาฏิการิย์

  7. เวลาเสด็จจากเทวโลก

  8. เวลาปลงพระชนมายุสังขาร

  9. เวลาเสด็จปรินิพพาน

ที่นี้จะพรรณนาถึงดอกปริชาตก ดอกไม้เรียกได้หลายอย่าง พจนานุกรมอธิบายว่า "ปาริฉัตร  ปาริชาตก เป็นต้นไม้ในสวนพระอินทร์ " คำเดียวกับปาริชาติที่กล่าวข้างต้น บางทีเรียก ปาริกชาติ
       ตำนานทางพราหมณ์ว่า ต้นปาริชาติเกิดเมื่อคราวเทพเจ้า ทำพิธีกวนน้ำอมฤต พระราขนิพนธ์นารายณ์สิบปางว่า

      สามสีพฤกษะขึ้น
ชื่อว่าปาริชาติผุด
นางฟ้าเมื่อเห็นสุด
หอมดอกตระหลบหล้า
จากสมุทร
เฉิดฟ้า
ชอบพฤษ์  นั่นแล
แหล่งตรี

          คราวนั้นทวยเทพยกปาริกชาติให้พระอินทร์ไปไว้ในนันทอุทยาน เป็นต้นไม้ที่โปรดปรานอย่างยิ่งของพระศจี มเหสีพระอินทร์  ตอนหลังพระกฤษณะมาขโมยเอาไป ลักษณะของดอกปาริชาติว่ากลิ่นหอมมาก  ถึงกับอสูรไปทำสงครามกับเทพเจ้าเพื่อแย่งเอาดอกปาริชาติมาเป็นกรรมสิทธิ์
           ส่วนคติทางพุทธศาสนาว่า มีลักษณะเหมือนร่มและกำเนิดก็ผิดไปจากคติพราหมณ์คือ ทางพุทธศาสนาว่า ปาริกชาติเกิดเพราะชาติก่อนพระอินทร์เคยปลูกต้นทองหลางไว้ให้คนพักร้อน
           ดอกปาริกชาตินี้ร้อยปีจึงจะบานสักครั้งหนึ่ง  เจ้าพระยาพระคลัง (หน) ได้แต่งเป็นกลอนไว้ในหนังสือสมบัติอมรินทร์คำกลอนว่า

มีพระยาไม้ปาริชาติ
สองร้อยโยชน์ยิ่งไม้ในหิมวัน
กลิ่นบุปผาฟุ้งฟ้าไปร้อยโยชน์
ทั่วสถานวิมานเทวนิกร
ประจำเชิงเมรุมาศมไหศวรรย์
ทรงสุคันธทิพรสขจายจร
อบเอารสสาโรชเกสร
เบิกบัญชรพิมานงามเมื่อยามบาน

<<< กลับหน้าเดิม                                       อ่านหน้าต่อไป >>>