|
จันทน์หอม
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Mansonia gagei
J.R.Drumm. ex Prain
วงศ์ :
STERCULIACEAE
ชื่อสามัญ
: Kalamet
ชื่ออื่น : จันทน์
จันทน์ชะมด (ประจวบคีรีขันธ์) จันทน์ขาว จันทน์พม่า
จันทน์หอม(ภาคกลาง)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
เป็นไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง
ผลัดใบ
สูง 10-20 เมตร ลำต้นเปลา ตรง เปลือกสีเทาอมขาวเรียบ
เรือนยอดเป็นพุ่มกลมค่อนข้างโปร่ง กิ่งอ่อนมีขนประปราย
เป็นชนิดใบเดี่ยว ติดเรียงสลับทรงใบรูปรีๆ
แกมรูปขอบขนาน หรือรูปรีๆ แกมรูปไข่กลับ กว้าง 3-6 ซม.
ยาว 8-14 ซม. โคนใบตัดหรือหยักเว้าเข้าเล็กน้อย
ปลายใบสอบแหลมทู่ๆ เนื้อใบค่อนข้างหนาแรกๆ มีขนประปราย
แต่พอใบแก่ จะเกลี้ยง ใบแห้งออกสีเขียวอ่อน ๆ
เส้นใบออกจากจุดโคนใบ 3 เส้น เส้นแขนงใบมี 4-6 คู่
ขอบใบเป็นคลื่นห่าง ๆ ทางส่วนที่ค่อนไปทางปลายใบ
ก้านใบยาว 5-10 มม.
มีขนประปรายและจะออกสีคล้ำเมื่อใบแห้ง ดอกเล็กสีขาว
ออกรวมกันเป็นช่อตามปลายกิ่งและตามง่ามใบใกล้ ๆ
ปลายกิ่ง ช่อยาวประมาณ 15 ซม.
โคนกลีบฐานดอกติดกันเป็นรูปเหยือกน้ำ
ปลายแยกเป็นแฉกแหลม ๆ 5 แฉก ทั้งหมดยาว 10-13 มม.
มีขนแน่นทางด้านนอก ส่วนด้านในเกลี้ยง กลีบดอกมี 5
กลีบ ไม่ติดกัน ทรงกลีบรูปซ้อนเกลี้ยง ยาว 10-13 มม.
เกสรผู้มี 10 อัน และในจำนวนนี้จะเป็นเกสรผู้เทียมเสีย
5 อัน รังไข่ มี 5 พู รวมเบียดกันอยู่เป็นรูปเหยือกน้ำ
มีขนคลุมแน่น แต่ละพูเป็นอิสระแก่กัน
และต่างก็มีหลอดท่อรังไข่หนึ่งหลอด
ในแต่ละพูมีช่องเดียว และมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย
ผลเป็นชนิดผลแห้ง มักติดเป็นคู่ ๆ
แต่ไม่ติดเป็นเนื้อเดียวกันทรงผลรูปกระสวยเล็ก ๆ กว้าง
5-7 มม. และยาว 10-15 ซม.
แต่ละผลมีปีกทรงรูปสามเหลี่ยมติดที่ปลายผลหนึ่งปีก
ปีกกว้าง 1-15 ซม. ยาว 2.5-3 ซม. ก้านผลยาวประมาณ 5 มม.
ระยะการออกดอกเป็นผล ออกดอกระหว่างเดือนสิงหาคม-ตุลาคม
ผลจะแก่ระหว่างเดือนธันวาคม-มกราคม การขยายพันธุ์
จันทน์ชะมด
เป็นพรรณไม้ป่าดิบแล้ง และชอบขึ้นตามเขาหินปูน
ทางภาคตะวันออกเฉียงใต้และภาคตะวันตกเฉียงใต้
ที่สูงจากระดับน้ำทะเล 200-400 เมตร
การขยายพันธุ์ใช้เมล็ดเพาะ
ประโยชน์ :
เนื้อไม้ กระพี้สีขาว ส่วนแก่น สีน้ำตาลเข้ม เสี้ยนตรง
เนื้อละเอียด
แข็งเลื่อยไสกบตบแต่งง่ายไม้ที่ตายเองจะมีกลิ่นหอม
ใช้ทำหีบใส่เสื้อผ้า เครื่องกลึงและแกะสลัก ทำหวี
ดอกไม้จันทน์ ธูป
น้ำมันหอมที่ได้จากการกลั่นชิ้นไม้ใช้ปรุงเครื่องหอมและเครื่องสำอางค์
ทางด้านสมุนไพร
น้ำมันที่กลั่นจากเนื้อไม้ใช้เข้ายาบำรุงหัวใจ
เนื้อไม้ใช้เป็นยาแก้ไข้ แก้โลหิตเสีย แก้ดี
แก้กระหายน้ำและอ่อนเพลีย |
