|
มะพลับ
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Diospyros malabarica (Desr.)
Kostel. var.
siamensis (Hochr.) Phengklai
วงศ์ :
EBENACEAE
ชื่อสามัญ
:
ชื่ออื่น :
มะพลับใหญ่
มะกั๊บตอง มะสู่ลัวะ มะเขือเถื่อน
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
ไม้ยืนต้นเล็กถึงขนาดกลาง
ไม่ผลัดใบ สูง
8-15 เมตร ลำต้นเปลา ตรง มักแตกกิ่งต่ำ
เปลือกนอกสีเทาปนดำ ผิวเรียบหรือแตกเป็นร่องเล็กๆ
ตามยาว เปลือกในสีน้ำตาลปนแดงอ่อนๆ เรือนยอดรูปทรงกลม
ทึบ กิ่งอ่อนเกลี้ยง ใบอ่อนออกสีชมพูเรื่อๆ เป็นชิดใบเดี่ยวเรียงสลับ
ตัวใบรูปขอบขนานหรือรูปขอบขนานแกมรูปหอกกลับ กว้าง
2.5-8 ซม. ยาว 10-30 ซม.
โคนใบมนหรือบางทีค่อยๆสอบเป็นรูปลิ่ม ปลายใบแหลมทูๆ
หรือมน เนื้อใบค่อนข้างหนาและเกลี้ยงทั้งสองด้าน
เส้นแขนงใบมี 10-18 คู่ แต่ละเส้นค่อนข้างคดอ่อนไปมา
เส้นใบย่อยแบบเส้นร่างแหเห็นชัดมากทางด้านท้องใบ
ขอบใบเรียบหรือเป็นคลื่นบ้างเล็กน้อย ก้านใบยาว 1-1.5
ซม. เกลี้ยง ๆ ช่อดอก
ช่อดอกเพศผู้และเมียอยู่ต่างต้นกัน ดอกเพศผู้ เล็ก
สีขาว ออกรวมกันเป็นช่อสั้นๆ ตามง่ามใบ
ทั้งกลีบดอกและกลีบฐานดอกมีอย่างละ 4-5 กลีบ
กลีบฐานดอกยาวทั้งสิ้น 2-3 มม.
โคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วยปากกว้าง
ด้านนอกมีขนยาวๆ ส่วนด้านในมีขนสั้นๆ
กลีบดอกยาวทั้งสิ้น 7-15 มม.
ติดกันเกือบทั้งหมดเป็นรูปเหยือกน้ำ
ด้านนอกอาจมีขนแน่นหรือบางทีก็มีขนเป็นแนวตามกึ่งกลางของกลีบเท่านั้น
ส่วนด้านในเกลี้ยง เกสรผู้มี 24-64 อัน มีนตั้ง
แซมประปราย รังไข่เทียม มีขนอ่อนนุ่ม ดอกเพศเมีย
สีขาวหรือสีเหลืองอ่อน ออกเป็นดอกเดี่ยวๆ
ทั้งกลีบดอกและกลีบฐานดอกมีอย่างละ 4 กลีบ
ทั้งกลีบดอกละกลีบฐานดอกมีลักษณะเช่นเดียวกันกับดอกเพศผู้
แต่มีขนาดใหญ่กว่า รังไข่ ป้อม มีขนคลุม ภายในแบ่งเป็น
8-12 ช่อง แต่ละช่องมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย หลอดท่อรังไข่
มี 4 หลอด มีขนแน่น เกสรผู้เทียม มี 8-12 อัน มีขนนุ่ม
ผลกลม โตวัดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2.5-5 ซม. ผลแก่ฉ่ำน้ำ
แรกๆ มีขนยาวๆ คลุม กลีบจุกผลมีขนสีน้ำตาลทั้งสองด้าน
ออกดอกระหว่างเดือน กุมภาพันธ์-พฤษภาคม
และเป็นผลระหว่างเดือน พฤษภาคม-ธันวาคม
พบตามชายป่าละเมาะริมทะเล
เรือกสวนทั่วไป
ประโยชน์ :
เนื้อไม้ กระพี้สีขาว
แก่นสีน้ำตาล ใช้ทำเครื่องตบแต่งบ้าน
เครื่องมือการเกษตร ด้ามเครื่องมือ
เครื่องกลึงและแกะสลัก เปลือก ให้น้ำฝาดสำหรับฟอกหนัง
ผล ผลดิบให้สีน้ำตาล ใช้ย้อมผ้าและเครื่องมือทางประมง
ผลแก่ใช้รับประทาน ทางด้านสมุนไพร เปลือก
ใช้ต้มรับประทานแก้บิดและโรคท้องร่วง
เป็นยาสมานแผลและห้ามเลือด |
