|
มะกอกป่า
ชื่อวิทยาศาสตร์ :
Spondias
pinnata (L.f.) Kurz
วงศ์ :
ANACARDIACEAE
ชื่อสามัญ
: Hog plum
ชื่ออื่น :
กราไพ้ย ไพ้ย (กะเหรี่ยง-กาญจนบุรี)
กอกกุก กูก (เชียงราย) กอกเขา (นครศรีธรรมราช) กอกหมอง
(ฉาน-เหนือ) ไพแซ (กะเหรี่ยง-เชียงใหม่)
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :
เป็นไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่ สูง
15-25 เมตร ลำต้นเปลาตรง เปลือกหนา สีเทา เรียบ
มีต่อมระบายอากาศมาก เปลือกชั้นในมีทางสีชมพูสลับขาว
เรือนยอดเป็นพุ่มกลม โปร่ง กิ่งอ่อน เกลี้ยง
และมีแผลใบปรากฎอยู่ ใบ เป็นช่อแบบขนนก ช่อยาวถึง 30
ซม. ติดเรียงสลับเวียนกัน ช่อหนึ่งๆ มีใบย่อย รูปรีๆ
แกมรูปไข่กลับ ออกเป็นคู่ๆ
ตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย 4-6 คู่
ใบปลายสุดของก้านช่อจะออกเดี่ยวๆ กว้าง 3-4 ซม. ยาว
7-12 ซม. ใบคู่ต้นๆ
นับจากทางโคนก้านช่อจะมีขนาดเล็กกว่าทางคู่ปลายๆ ช่อ
โคนใบเบี้ยว ปลายใบหยักคอดเป็นติ่งยาว
เนื้อใบค่อนข้างหนา เนียน เกลี้ยงเป็นมัน
เส้นแขนงใบตรงและขนานกัน มี 10-12 คู่
ปลายเส้นเชื่อมต่อกับเส้นถัดขึ้นไปก่อนถึงขอบใบ
ทำให้เกิดเส้นขอบในเห็นชัด ขอบใบเรียบ
ใบอ่อนสีน้ำตาลอมแดงเรื่อๆ ดอก เล็ก สีขาว
เป็นดอกสมบูรณ์เพศ ออกรวมกันเป็นช่อโตๆ
ตามง่ามใบหรือเหนือรอยแผลใบตามปลายๆ กิ่ง
ตามก้านดอกและก้านช่อดอกเกลี้ยง
กลีบฐานดอกและกลีบดอกมีอย่างละ 5 กลีบ เกสรผู้ มี 10
อัน รังไข่รูปป้อมๆ ผิวเกลี้ยง ภายในแบ่งเป็น 5 ช่อง
แต่ละช่องมีไข่อ่อนหนึ่งหน่วย หลอดท่อรังไข่มี 5 หลอด
ผล กลมรีๆ โตวัดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3-3.5 ซม.
และยาวประมาณ 5 ซม. ผลแก่ออกสีเขียวอ่อนหรือเหลืองอ่อน
เมล็ดใหญ่และเข็งมาก มีเมล็ดเดียว ผิวเมล็ดเป็นเสี้ยน
และมีเนื้อเยื่อบางๆ หุ้ม
ออกดอกระหว่างเดือนธันวาคม-มีนาคม
และเป็นผลระหว่างเดือนมกราคม-เมษายน
ประโยชน์ :
เนื้อไม้- สีขาวหรือเทาอ่อน เสี้ยนตรง
ไม่มีแก่น เนื้อหยาบ อ่อน เลื่อยไสกบตบแต่งได้ง่ายมาก
ขึ้นราได้ง่ายถ้าผึ่งไม่ดี ใช้ทำหีบใส่ของ
ไม้จิ้มฟัน กล่องและก้านไม้ขีดไฟ ทำกระดาน
ไม้แบบหล่อคอนกรีต ทำเยื่อกระดาษ ผล-
ผลแก่ใช้รับประทาน รสเปรี้ยวๆ
ใบอ่อนและช่ออ่อน-ใช้รับประทานเป็นผักสด
รสเปรี้ยวอมฝาด ทางด้านสมุนไพร ผล เปลือก ใบ
ใช้เป็นยาบำรุงธาตุ แก้กระหายน้ำ และเลือดออกตามไรฟัน
เนื้อของผลแก่ แก้ธาตุพิการเพราะน้ำดีไม่ปกติ
รักษาโรคเกี่ยวกับกระเพาะอาหาร แก้โรคบิด ใบ
แก้ปวดท้อง น้ำคั้นจากใบใช้หยอดแก้ปวดหู
เปลือกดับพิษกาฬ แก้ร้อนในและสะอึก
นำมาบดเป็นผงผสมน้ำใช้ทาแก้ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อและปวดตามข้อ
เปลือกสดนำมาฝนกับน้ำปูนใสใช้แก้โรคบิด เมล็ด
เผาไฟแล้วชงน้ำรับประทาน แก้ร้อนใน แก้หอบและสะอึก
|
