สวนพฤกษศาสตร์คลองไผ่
             Klong Phai Botanical Garden   
 

Meliaceae








ตะบัน

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Xylocarpus rumphii (Kostel.) Mabb.
วงศ์ :  Meliaceae
ชื่อสามัญ

ชื่ออื่น :  ตะบัน (ทั่วไป)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูง 10-15 เมตร ผลัดใบ แต่ผลิใบใหม่ไว เรือนยอดแผ่กว้าง เปลือกสีน้ำตาลปนเทา  แตกเป็นร่องตื้นตามยาวลำต้น ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงสลับ  ใบย่อยรูปไข่กลับหรือคล้ายรูปหัวใจ เรียงตรงข้าม 2-3 คู่ กว้าง 3.5-6 ซม. ยาว 8-15 ซม. ปลายใบมน โคนใบเว้ารูปหัวใจ  ขอบใบเรียบ มีสีเขียวเข้ม แผ่นใบนิ่ม เส้นแขนงใบข้างละ 5-6 เส้น ก้านใบย่อยยาว 5-10 มม. ดอก สีขาว มีกลิ่นหอม ออกรวมเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงตามซอกใบและปลายกิ่ง  ช่อดอกยาว 10-18 ซม. กลีบเลี้ยงและกลีบดอกมีอย่างละ 4 กลีบ เกสรเพศผู้สีเหลือง  ดอกบานเต็มที่กว้าง 1-1.3 ซม. ผล เปลือกแข็งแห้งแตก ทรงกลม ขนาด 7-9.5 ซม. ก้านผลยาว 14-18 ซม. สีเขียว ผิวมีขนสีน้ำตาล ผลแตกอ้าเป็น 4 เสี่ยง ภายในมีเมล็ดหลายรูปทรงอัดกันแน่นเป็นรูปทรงกลม มีเยื่อบางขาวคั่นระหว่างเมล็ด
        
เป็นพันธ์ไม้ที่ขึ้นตามชายหาด ที่เป็นหาดทราย หรือแนวโขดหิน หรือระหว่างแนวเขตหลังสุดของป่าชายเลนที่ติดต่อกับหาดทราย ออกดอกและผล ประมาณเดือนสิงหาคม-ตุลาคม  ตะบันเป็นพรรณไม้ตามฝั่งทะเลที่หายากชนิดหนึ่งพบเฉพาะตามฝั่งทะเลและหมู่เกาะที่ไม่ถูกรบกวน
ประโยชน์ :  ปลูกให้ร่มเงา ริมชายหาด สวยงามมากกว่าสนทะเล