สวนพฤกษศาสตร์คลองไผ่
             Klong Phai Botanical Garden   
 

Meliaceae










ตะบูนขาว

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Xylocarpus granatum Koenig
วงศ์ :  Meliaceae
ชื่อสามัญ

ชื่ออื่น :  กระบูนขาว, ตะบูน, ตะบูนขาว (ภาคกลาง, ภาคใต้)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  ไม้ต้นขนาดเล็กถึงกลาง สูง 10-15 เมตร ผลัดใบแต่ผลิใบใหม่เร็ว เรือนยอดแผ่กว้าง รูปทรงไม่แน่นอน ลำต้นมักคดงอ โคนต้นเป็นพูพอน เปลือกสีเทา เทาอมขาว น้ำตาลแดง แตกล่อนเป็นแผ่นบางคล้ายผิวตะแบก ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนก ปลายคู่ เรียงสลับ ใบ เป็นใบประกอบแบบขนนกปลายคู่ เรียงสลับ  ใบย่อยเรียงตรงข้าม มี 2 คู่  รูปไข่กับ กว้าง 4.5-5 ซม. ยาว 6-12 ซม. ปลายใบมน โคนใบสอบเรียว แผ่นใบหนาและเปราะ ขอบใบโค้งลงและเป็นคลื่นเล็กน้อย เส้นแขนงใบข้างละ 6-9 เส้น ก้านใบสีน้ำตาลสั้น 3-5 มม. ดอก สีขาวอมเหลือง  มีกลิ่นหอมยามบ่ายถึงค่ำ  ออกรวมเป็นช่อแบบช่อแยกแขนงตามซอกใบ กลีบเลี้ยงรูปสามสามเหลี่ยมสั้น 4 กลีบ กลีบดอก 4 กลีบ  ดอกบานเต็มที่กว้าง 1-1.2 ซม. ผล แห้งแตก ทรงกลมแข็ง สีน้ำตาล ขนาด 15-20 ซม. ก้านผลยาว 3-5 ซม. หนัก 1-2 กก. ซึ่งมีขนาดผลใหญ่ที่สุดในกลุ่มของตะบัน  ตะบูนขาวและดำ มีร่องตามยาวตามผล 4 แนว มีเมล็ด รูปร่างเหลี่ยมโค้งปลายแบบประสานเข้าเป็นรูปทรงกลม มีจำนวน 4-17 เมล็ด
         เป็นไม้ป่าชายเลนและบริเวณที่น้ำท่วมถึง และป่าพรุทั่วไป ออกดอกเดือน มี.ค.-เม.ย. ติดผลเดือน มิ.ย.-ก.พ.

ประโยชน์ :  เปลือกให้น้ำฝาด ใช้ย้อมผ้า เปลือกและผลแก้อหิวาต์ เปลือกและเมล็ดแก้ท้องร่วง แก้บิด และต้มเพื่อชะล้างแผล