สวนพฤกษศาสตร์คลองไผ่
             Klong Phai Botanical Garden   
 

Euphorbiaceae






ผักหวานบ้าน

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Sauropus androgynus (L.) Merr.
วงศ์ :  Euphorbiaceae
ชื่อสามัญ

ชื่ออื่น : ก้านตง, จ๊าผักหวาน (ภาคเหนือ); โถหลุ่ยกะนีเด๊าะ (กะเหรี่ยง -แม่ฮ่องสอน); นานาเซียม (มลายู-สตูล); ผักหวาน, ผักหวานบ้าน (ทั่วไป); ผักหวานใต้ใบ (สตูล); มะยมป่า (ประจวบคีรีขันธ์)

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ :  เป็นไม้พุ่มขนาดกลาง ลำต้นแข็งตั้งตรง เปลือกต้นขรุขระ สีน้ำตาล กิ่งอ่อนสีเขียวเข้ม ผิวเรียบ ใบเป็นใบประกอบมีก้านใบยาวประมาณ 10-15 ซม. มีใบย่อยแตกเป็นคู่คล้ายขนนก ใบย่อมรูปกลม โคนใบมน ปลายใบแหลม ขอบใบเรียบ สีเขียวเข้ม มีแถบสีขาวบริเวณกลางใบ ดอกเดี่ยว ออกบริเวณซอกใบเรียงตามก้านใบ โดยมีใบปกอยู่ด้านบนขนาดเล็กคล้ายดอกพุทธา มี 2 ชนิด ดอกสีเขียวอมเหลือง และดอกสีน้ำตาลแดง ผลทรงกลมสีเขียวอ่อน เมื่อแก่เต็มที่มีสีขาวอมเหลือง ภายในผลแบ่งเป็น 6 พูๆ ละ 1 เมล็ด เมล็ดมีรูปร่างกลม เปลือกเมล็ดสีน้ำตาลเข้าหนาและแข็ง
ประโยชน์ :  ทางอาหารยอดอ่อนใบอ่อนลูกอ่อนใช้ต้มเป็นผักจิ้มน้ำพริก ทำเป็นแกงจืดแกงเลียงทางยาใบปรุงเป็นยาเขียวใบและราก ตำให้ละเอียดใช้พอกฝีราก ต้มเป็นยาแก้ไข้